( به توکل نام اعظمت )
مقدمه
طبق آنچه در متون تاریخی آمده است قدمت اسید پاشی به سالهای دوری باز میگردد که از «اسید» به عنوان وسیله ای برای شکنجه و یا قتل استفاده می‌شده و نخستین گزارش رسمی از اسید پاشی مربوط به نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی(حدود صد و پنجاه سال پیش) بوده است. نخستین گزارش جامع جهانی از میزان وقوع این حادثه نیز از سال 1999 توسط چند سازمان غیر دولتی و سازمانهای وابسته به سازمان ملل متحد تهیه شده است .
اسید پاشی یکی از انواع شدید خشونت است که بیشتر علیه زنان صورت میگیرد و در مواردی منجر به مرگ نیز میشود. حملات اسید پاشی معمولا برای انتقام و نابودی زندگی اجتماعی و آینده قربانی انجام میشود . اسید مورد استفاده بیشتر اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، اسید نیتریک و سود سوزآور (هیدروکسید سدیم) است، البته این ماده آخری از نظر شیمیایی در زمره اسیدها قرار نمی‌گیرد .
در جامعه ما اسیدپاشی نتیجه یک پدیده تام است، یعنی جمیع عوامل اقتصادی، اجتماعی، پرورشی و فضای اجتماعی در بروز این حوادث دخیل هستند. باتوجه به جو اجتماعی جامعه و عواملی که برای بروز چنین حوادثی مساعد است، بدون شک در آینده اسیدپاشی افزایش می‌یابد. این خشونت از روابط اجتماعی و خشونت جامعه ناشی میشود در حال حاضر افراد در رفتار و نگاه خود پرخاشگری دارند .
« فصل اول : آمار اسید پاشی در جهان و ایران »
بر اساس آمار سازمان ملل متحد کشورهای بنگلادش و هند و پاکستان و کامبوج در رتبه ی اول تا چهارم قرار دارد . در قسمت پایین به بررسی برخی از کشورها پرداختیم .
بنگلادش
بر اساس گزارش اشپیگل، حدود 60 درصد قربانیان اسید پاشی زنان هستند و بیشترین میزان وقوع این حادثه مربوط به کشور آسیایی بنگلادش است که در فاصلۀ سالهای 1999 تا سال گذشتۀ میلادی 3512 حادثۀ اسید پاشی در آن به وقوع پیوسته است .
بر اساس آمارها در بنگلادش سالانه 20 درصد به وقوع اسید پاشی اضافه میشود که در بدترین سال، این کشور در سال 2002 شاهد وقوع 262 حادثۀ اسید پاشی بوده که سن بیشتر قربانیان آن بین 10 تا 19 سال بوده است .
در بیشتر مواقع علت اصلی اسید پاشی‌ها در بنگلادش شکست‌های عاطفی، اختلافات خانوادگی و انتقام گیری گزارش شده است .
هند
گلف نیوز نوشته است که هند نیز همانند بنگلادش به کرات در طی سالهای اخیر شاهد وقوع اسید پاشی به زنان بوده است. این کشور در حال حاضر پس از بنگلادش در رتبۀ دوم وقوع اسید پاشی در جهان قرار دارد که در سالهای اخیر میزان ارتکاب تجاوز گروهی به زنان در هند از اسید پاشی پیشی گرفته است .
در این کشور هم 72 درصد قربانیان زنان بوده‌اند و علت اصلی اسید پاشی نیز شکست های عاطفی اعلام شده است .
پاکستان
بر اساس آخرین گزارش نیویورک تایمز، اسید پاشی در مناطق مختلف پاکستان به ویژه در مناطق دور افتادۀ قبایلی به کرات به عنوان نوعی مجازات مورد استفاده قرار می گیرد و در بیشتر مواقع نیز وقوع آن به هیچ سازمان دولتی یا غیر دولتی گزارش نمی‌شود. اما براساس برآوردها، سالانه بین 400 تا 750 مورد اسید پاشی در پاکستان اتفاق می‌افتد که علل اصلی آن شکست های عاطفی، عدم موافقت دختران با ازدواجهای اجباری و عقاید مذهبی افراطی اعلام شده است .
کامبوج
براساس گزارش یک سازمان غیر دولتی وابسته به سازمان ملل متحد کامبوج نیز در بین کشورهایی که اسید پاشی در آنها به وقوع می پیوندد در رتبۀ چهارم قرار داشته و از سال 1999 تا کنون روند وقوع اسید پاشی در این کشور همواره روند صعودی داشته است . بر خلاف سه کشور دیگر قربانیان اسید پاشی در این کشور نیمی زن و نیمی مرد بوده که در قربانیان زن علت وقوع این حادثه شکست های عاطفی و در مورد قربانیان مرد انتقام گیری است .
اینگلیس
طبق آمار در بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲، ۱۰۵ مورد اسید پاشی در انگلستان گزارش شده است که از این بین هشتاد درصد قربانیان را زنان تشکیل می‌دادند. در بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ هم تعداد قربانیان اسید پاشی در انگلیس ۱۳۰ نفر گزارش شد که بیشتر از نیمی از قربانیان را مردان تشکیل می‌دادند. انگیزه‌های اصلی این اقدامات به درستی مشخص نیست اما در این بین میتوان از سرقت، خشونت خانگی یا حمله‌های تصادفی نام برد .
قاره آفریقا
بررسی های دیلی میرر در قاره آفریقا نیز نشان میدهد بیشترین موارد وقوع اسید پاشی در این قاره مربوط به چهار کشور نیجریه ، اوگاندا ، اتیوپی و آفریقای جنوبی است . برخلاف کشورهای آسیایی انگیزۀ اصلی در این حوادث انتقام جویی بوده و در برخی از این کشورها تعداد قربانیان مرد به مراتب بیشتر از قربانیان زن است .
آمریکای جنوبی
در بررسی‌ها بیشترین میزان وقوع اسید پاشی در آمریکای جنوبی مربوط به کشور نا آرام کلمبیا است که تنها در سال 2011 شاهد 46 مورد اسید پاشی بوده و بیشتر این حوادث در مناطق دور افتاده این کشور و تعدادی نیز در شهر بوگوتا، پایتخت کلمبیا رخ داده است .
آمریکای شمالی و اروپا
در آمریکای شمالی و اروپا نیز در قرن 19 میلادی اسید پاشی رواج داشته است در حال حاضر در میان کشورهای اروپایی بیشترین آمار اسید پاشی مربوط به دو کشور بلغارستان و یونان است .
ایران
اگرچه اسیدپاشی در ایران با نام «آمنه بهرامی[۱]» گره خورده است اما نخستین اسیدپاشی در کارنامه کشور ما به سال 1334 برمی‌گردد که پسر جوانی از سوی قاضی به زندان محکوم میشود و پس از دوران محکومیت تصمیم به انتقام گیری میگیرد و اسید به صورت قاضی پرونده می‌ریزد تا پیش از این جرمی به نام اسیدپاشی در فرهنگ قضایی ایران وجود نداشت و پس از آن 3 سال به طول انجامید تا نخستین قانون دراین باره در سال 1337 به تصویب برسد .
اولین فرد اسیدپاشی که در ایران به عنوان مفسد فی‌الارض نیز شناخته شد «حمید - خ» بود کسی که در سال 78 تصمیم به انتقام از دختر مورد علاقه‌اش «فائزه 17 ساله» را میگیرد حمید به همراه دوستش اسید را به صورت فائزه و خواهر چهارده ساله‌اش فتانه می‌ریزد قاضی شعبه 27 دادگاه انقلاب حمید را مفسد فی الارض تشخیص میدهد و حکم اعدام برای او به اجرا درمی‌آید .
از سال 84 تا سال 92 طبق بررسی‌ها کمتر از 20 مورد اسیدپاشی در ایران رخ داده است اما اسیدپاشان تنها مردان نبوده اند در مواردی مثل مونا که روی همسر جعفر، راننده مینی بوس محل کارش اسید می‌پاشد یک زن روی زن دیگری اسید پاشیده است جعفر وعده ازدواج میدهد اما نمی‌تواند از همسر قبلی خود جدا شود و مونا با کینه‌ای که از همسر او دارد طاهره را با اسید می‌سوزاند یا سعیده که روی پدر خود اسید می‌ریزد چرا که او را مجبور به ازدواج با مردی کرده بود که معتاد بود .
و ماجرای اسید پاشی های اصفهان در پاییز سال ۱۳۹۳ بنابر گفته‌های مسئولان استان و کادر درمانی بیمارستان فیض اصفهان شاهد ۴ مورد اسیدپاشی در بازهٔ زمانی کوتاهی بوده است. مسئولان انگیزه این اسیدپاشی‌ها را خصومت شخصی اعلام کرده‌اند این در صورتی است که قربانیان وجود هرگونه خصومت شخصی را رد میکنند اما وجه مشترک بیشتر قربانیان نداشتن پوشش چادر، ماشین سواری کردن و حضور در محدودهٔ خیابان مهرداد و دروازه شیراز است.
پژوهشی در زمینه اسید پاشی در ایران
یکی از معدود پژوهش‌ها در این زمینه، در مدت شش سال، از خرداد ۱۳۸۳ تا مهر ۱۳۸۹، بر روی ۵۹ مورد اسیدپاشی در بیمارستان سوختگی مطهری تهران انجام شده است .
بر اساس این پژوهش ۵۱ درصد قربانیان مرد و ۴۹ درصد زن بودند و پنج نفر از آنها زنده نماندند. صورت و نواحی فوقانی تنه بیشتر از هر جای دیگری هدف حمله قرار گرفته بودند و اسیدپاش معمولاً یکی از اعضای نزدیک خانواده یا بستگان بوده است .
بیشترین دلیل اسیدپاشی، خواستگاری ناموفق، رابطه خارج از چارچوب ازدواج یا درخواست طلاق بود. عواملی مثل فقر، وضعیت بد اجتماعی و اقتصادی و کلاهبرداری مالی هم از دیگر عوامل شایع بودند .
بیشتر قربانیانی که در این تحقیق بررسی شدند (۷۱ درصد) متأهل بودند. نیمی از زنان هدف حمله شوهر یا بستگان دیگر قرار گرفته بودند و بقیه آنها هدف افراد غریبه .
مردان قربانی نیز در بیشتر موارد هدف حمله افراد غریبه (۳۶٪)، نامعلوم (۳۵٪)، در حین دعوا (۱۷٪) یا قربانی حمله همسرشان (۱۲٪) بودند .
متوسط سن قربانیان ۳۶ سال و متوسط سوختگی ۳۰ درصد بود. اکثر قربانیان مرد مجرد و اکثر قربانیان زن متأهل بودند .
« فصل دوم : بررسی علل اسیدپاشی »
فرد اسید پاش از نظر روانی و شخصیتی
از نظر شخصیتی در اکثر موارد و بر طبق پرونده‌هایی که در این زمینه بررسی شده است، فرد ظاهرا آرام و بدون مشکل بوده و سابقه بیماری روانی نداشته است ولی در آن لحظه‌ای که این کار را انجام داده دچار یک جنون آنی به دنبال یک افسردگی، سرخوردگی و ناکامی شده و تصمیم گرفته است این کار را انجام دهد. پس نمیتوانیم بگوییم که اینها زمینه اختلال شخصیت داشته‌اند زیرا تا به حال چنین چیزی ثابت نشده است. البته نه اینکه تاکنون چنین مواردی نبوده باشد، مواردی از این افراد هم بوده‌اند که سابقه اختلال شخصیت داشته‌اند ولی معمولا متهمان در اکثر موارد دچار یک افسردگی شدید می‌شوند و به طور ناگهانی دچار یک نوع جنون شده و تصمیم به انجام این کار می‌گیرند تا به اصطلاح خودشان انتقامی از طرف مقابل گرفته باشند .
کسی که دچار افسردگی میشود، زمانی که تصمیم میگیرد چنین انتقام فجیعی را بگیرد، قطعا فکری دنباله‌اش هست ولی این‌طور نیست که بگوییم فرد قبلا این زمینه را داشته است. همان‌طور که گفتم این تصمیم، تصمیمی آنی است. درست مثل خودکشی. کسی که دچار افسردگی شدید میشود و اقدام به خودکشی میکند، قبلا افسرده و ناامید شده و به زندگی امیدی ندارد و در یک لحظه تصمیم میگیرد رشته حیات‌اش را پاره کند و با راه‌های مختلف اقدام به خودکشی میکند. اینها تصمیمات لحظه‌ای و آنی است که افراد افسرده در یک لحظه تصمیم به انجام آن می‌گیرند. فردی هم که اقدام به اسیدپاشی میکند، همین‌طور است، فقط با یک شدت بیشتر که تمام فکرش انتقام از طرف مقابل است. در خودکشی، فرد قصد دارد خودش را از بین ببرد ولی در اسیدپاشی که یک نوع دیگرکشی یا دیگرآزاری است، فرد از شریک عشقی خود انتقام میگیرد و هدف‌اش هم بیشتر این است که قربانی، زیبایی‌اش را از دست بدهد .
علاوه بر عوامل اجتماعی باید دید مرتکب اسیدپاشی در چه خانواده‌ای، با چه نوع سرپرستی و چه تحصیلاتی است. قشر اجتماعی، والدین، خود فرد و محل زندگی در نوع خشونتی که از فرد بروز میکند موثر است. روانشناسان اجتماعی حتی نحوه شیردادن و قنداق‌کردن نوزادان را در بروز خشونت اجتماعی موثر می‌دانند .
با توجه به اخبار اسیدپاشی در بعضی از شهرها به نظر میرسد این فرآیند به عنوان یک ناهنجاری رفتاری و انتقامی باعث نگرانی خانواده ها و مسوولین میشود. اغلب کسانی که از طریق این روش به انتقام جویی دست میزنند دارای روحی نامتعادل، شخصیت ضداجتماعی، قانون گریز و جامعه ستیز هستند. بیشتر این افراد در دوران کودکی تحقیرها را تحمل کرده و آماده فرافکنی رفتاری شده اند. در ۹۰ درصد از موارد اسیدپاشی معمولا تصفیه حسابهای عاطفی و انتقامجویی های عشقی مطرح هستند یعنی فردی به خواستگاری دختری رفته، به او ابراز علاقه نموده و پاسخ منفی گرفتهاست. در بغضی موارد نیز شخص برای انتقام گرفتن از شوهر خود به هوو یا شخص مورد توجه همسرش اسیدپاشی کرده است .
انتخاب این ابزار برای هر هدف که باشد از نظر آسیب شناسی رفتاری بیانگر دو نکته مهم است؛ یک: فرد قصد کشتن قربانی را نداشته و فقط برای ترساندن یا مجازات او اقدام به این کار میکند. دو: شخص اسیدپاش میداند که زیبایی و ظاهر قربانی متلاشی شده و او دیگر به هیچ عنوان به وضعیت قبلی برنمیگردد و زندگی آینده او با درد و رنج و ناامیدی همراه خواهد شد. بنابراین با توجه به این دو محور رفتاری به نظر اینجانب جرم یک فرد اسیدپاش بدتر از قتل است چون برای فردی که قربانی میشود چالش هایی به وجود می اورد که باعث میشود از یک زندگی معمولی و عادی محروم شود .
در آسیب شناسی پدیده اسیدپاشی، اشاره به مدل شخصیتی استفاده کنندگان از اسید نکات مهمی را روشن می کند. این افراد شخصیت های ضعیفی دارند، متکی به خود نیستند و اعتماد به نفس ندارند و به همین دلیل فکر می کنند با از دست دادن معشوقشان و یا هدفی که دنبالش بوده اند، همه زندگی شان را از دست داده اند .
پدیده اسیدپاشی، به جنون آنی در انسان معروف است؛ به این صورت که عقل این افراد بنا به زمینه های قبلی زایل می شود و در بیشتر موارد، هر دو طرف ماجرا، پیش از این سابقه مجرمیت هم نداشته اند! در بیشتر موارد اسیدپاشی، موضوع، یک رابطه عشقی یکطرفه بوده و به این ترتیب دختری که قصد داشته بنا به میل خود، همسر آینده اش را انتخاب کند، مورد غضب و انتقام
جویی ناجوانمردانه طرف مقابل قرار می گیرد .
دیدگاه جامعه و موقعیت اجتماعی فرد اسید پاش
جامعه در برابر برخی جرایم بسیار مقاوم و بی‌رحم است. یکی از این جرایم اسیدپاشی است. تصور عمومی این است که اسیدپاشی واکنشی به یک شکست عشقی است اما این‌طور نیست درصد بالایی از اسیدپاشان افرادی هستند که نمی‌خواهند با از بین بردن زیبایی، فردی را مال خود کنند بلکه قصد انتقام گیری دارند .
با استناد به نظریه « رانگ» که میگوید:«جامعه انسان را اهلی میکند.» در واقع فرد اسید پاش با انجام این عمل آن خوی وحشیانه ای خود را نشان میدهد و در برابر آن عمل جامعه او را طرد می کند و به دستان قانون می سپارد و قانون او را مفسد فی الارض معرفی می کند و حکم قصاص برای او انجام میشود ولی در صورتی که قربانی فرد مجرم را ببخشد و فرد مجرم وارد جامعه شود جامعه او را تکفیر و او را قبول نمی‌کند و این بدترین شکنجه روحی و روانی برای اوست. متهم، دیگر شغل و زندگی نخواهد داشت و از نظر روانی دچار پریشانی خواهد شد. برچسبی که به او خورده است از دامن او پاک نمی‌شود و آمدن به سطح جامعه هم او را نجات نخواهد داد .
در خانواده هم او را نمی‌بخشند و اگر در ظاهر هم با او مدارا کنند در باطن کینه او در دل آنها هست و او را مطرود میکنند .
به لحاظ اقتصادی شغلی نخواهد داشت، فرزندان او را طرد میکنند. اگر دیوانه نشود ممکن است خودکشی کند چون آسیب آنقدر شدید است که همواره سرزنش خواهد شد. بنابراین، یک فرد طرد شده است و این آسیب حتی ممکن است باعث کوتاهی عمر او شود چون سرکوفت و سرزنش، عمر را کوتاه خواهد کرد . جامعه او را تنبه ای می کند و شاید این تنبه به مراتب از قصاص سنگین تر و آزار دهنده تر باشد .
گسترش احساس ناامنی در جامعه
اثرات منفی این پدیده شوم، تنها به افراد( قربانی و مجرم) محدود نمی شود و جامعه را در برمی گیرد و بدنبال انتشار اخبار مربوط به این اقدامات، تأثیر سوء و احساس نگرانی و دلواپسی برای سایر دختران جامعه و خانواده هایشان بوجود می آید و بدنبال آن احساس ناامنی در جامعه گسترش می یابد. به قول «دورکیم» جامعه شناس معروف، این اقدامات زشت، روح جمعی را آزرده می کند و این آزردگی را نمی توان تا سال ها از بین برد، زیرا در دیدگاه و نگرش مردم نسبت به مسائلی که در جامعه وجود دارد، تأثیر عمیقی می گذارد و ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و روانی ایجاد می کند.در این میان نکته مهم ، این است که قوانین سختی برای برخورد با اقدام کنندگان در نظر گرفته نشده و به همین دلیل این فرد با خودش فکر می کند که با انجام این اقدام شوم به خواسته اش می رسد و از آنطرف هم تنها چند سالی در زندان حبس می کشد. موضوع دیگر اینکه وقتی قوانین به خوبی و به هنگام اجرا نشوند، خود فرد یا همان مجرم، قانونگذار و مجری قانون می شود !
در خصوص اسیدپاشی در اصفهان در سال 1393 مصاحبه ای با یکی از افراد ساکن این شهر و جو حاکم بر جامعه در پی آن حملات داشتم که به شرح زیر است:
در آن سال من کلاس هشتم بودم و در پی آن حملات که به گفته افرادی به خاطر نداشتن چادر قربانی اسیدپاشی شدن و به همین دلیل من و بسیاری از همکلاسی هایم مجبور به پوشیدن چادر برای خروج از خانه شدیم و فقط برای انجام کار های ضروری از خانه خارج میشدیم و حتی در مواردی افرادی بودنند که با پاشیدن آب بر روی صورت زنان و دختران باعث گسترش این ترس می شدنند این ترس ماه ها ادامه داشت و حتی اکنون که سال ها از این اتفاق میگذرد هنوز نیز ترس پاشیده شدن اسید بر صورت دختران و زنان اصفهانی وجود دارد زیرا تا کنون عامل یا عاملان این اتفاق شوم پیدا نشده اند {2} .
انگیزه‌های اسیدپاشی
با بررسی تعدادی از حملات اسیدپاشی در ایران به برخی نتایج در خصوص علل اسید پاشی ها در ایران رسیدم که تعدادی از این موارد به شرح زیر است : {3}
1/ انتقامجویی عشقی : این نوع اسیدپاشی معمولاً در میان جوانان دیده میشود. دختر یا پسری که به فردی دلبستگی عشقی و عاطفی پیدا کرده و احتمالاً ارتباطاتی نیز با یکدیگر داشته‌اند و حالا طرف مقابل وی را ترک کرده یا با دیگری طرح دوستی و آشنایی ریخته و یا ازدواج نموده است، در چنین مواردی انگیزه حسادت و انتقامجویی باعث اسیدپاشی روی قربانی میشود .
2/ انگیزه ناموسی: مواردی از اسیدپاشی گزارش شده است که به دنبال مزاحمت‌های ناموسی از طرف یک مرد برای خانمی پیش می‌آید که گاه به تجاوزات جنسی منجر میشود. در چنین حالتی خود قربانی یا فردی از طرف وی اقدام به اسیدپاشی به فرد متجاوز میکند .
3/ اسیدپاشی به عنوان وسیله‌ای برای اخاذی و سرقت: موردی گزارش شده است که چند نوجوان با تهدید قربانیان خود به پاشیدن اسید روی آنها اقدام به اخاذی و زورگیری می‌کرده‌اند .
4/ اختلاف خانوادگی: در مواردی متعاقب اختلافات خانوادگی فردی قربانی اسیدپاشی در منزل شده است. نمونه‌هایی از این موارد پاشیدن اسید توسط شوهر روی همسرش یا پاشیدن اسید از طرف زن اول روی همسر دوم (سوگولی) شوهرش بوده است
5/ کینه‌های قدیمی: یکی دیگر از علل اسیدپاشی کینه‌های قدیمی است که بعد از مدت‌ها باعث انتقامجویی میشود. موردی گزارش شده است که پسر جوانی به دلیل اینکه مدت‌ها قبل توسط همکلاسی خود مسخره می‌شده است، بعد از چند سال روی صورت وی اسید پاشیده است. اقدام تأخیری به چنین امری به دلیل این است که فرد اسیدپاش شناخته نشود .
فصل سوم :
تولید و عرضه اسید :
در این مورد باید اشاره کنم تولید،خرید و فروش انواع اسید در حال حاضر آزاد است و هیچگونه محدودیتی در این زمینه وجود ندارد یعنی قیمت چهارلیتر از نوع خطرناکترین و آزاردهنده‌ترین اسید موجود در بازار کمتر از ده هزار تومان است و خرید و فروش آن به راحتی سایر کالاها انجام میشود. از آزمایشگاه های دانشگاه ها و مدارس گرفته تا فعالان معادن طلا و مس و طلاسازها خریداران انواع اسیدها هستند. حتی بعضی از انواع اسید نیز برای نظافت بهداشتی منازل استفاده میشود. اسید سولفوریک که از نوع خطرناکترین اسیدهاست در صورت تماس با پوست سوختگی شدید به وجود آورده و از بین رفتن آن را باعث میشود. همانطوری که اشاره کردم اسید ۹۶ درصد و خطرناک یادشده را میتوان در بشکه ۲۲۰ لیتری نیز خرید. فروشندگان اسید در بازار ناصرخسرو از نوع خرده فروشی و عمده فروشی به من گفتند هیچ نوع نامه و بخشنامه ای برای عدم فروش یا درخواست مجوز برای فروش به ما داده نشده است. تنها نامه هایی که برای ما می آید مواظبت در مقابل آتش سوزی است و به همین دلیل میخواهند محل فروش مواد شیمیایی را از ناصرخسرو به بیرون شهر منتقل کنند .
بطورکل مجلس باید قانونی وضع کند که دسترسی آسان به اسید محدود و تولید و توزیع،استفاده و فروش آن کنترل شود که در این زمینه شرکت ها می توانند در مبارزه با اسیدپاشی کمک کنند بطور مثال: با اتخاذ روش های مطمئن جهت حفاظت مناسب و برچسب زدن ظروف اسید و تلاش برای تنظیم انتقال و دفع مناسب آن
راه کارهای جلوگیری از وقوع اسید پاشی
آنچه به عنوان راهکار اصلی باید مورد توجه قرار گیرد، آموزش در خانواده و جامعه است که در نتیجه فراگیری برخی مهارت ها، فرد بتواند، در شرایط گوناگون بویژه مواقع حساس و بحرانی که زمینه بروز آسیب بیشتر است، با منطق و شعور و درک لازم از موقعیت، تصمیم مقتضی را بگیرد و به هیچ وجه به خود اجازه استفاده از ابزار زور، تهدید و اجبار برای رسیدن به خواسته اش را ندهد .
برای کاهش وقوع چنین جرایمی همراه اجرای حکم قصاص باید به موضوع فرهنگ سازی اهمیت داد تا شاهد کاهش وقوع چنین جرایمی در جامعه باشیم. اگر قرار بود مجازات های آشکار در کاهش جرایم موثر باشد، امروز نباید قاچاقچیان مواد مخدر چنین فعالیت گسترده ای را داشته باشند. ممکن است اجرای مجازات، در کوتاه مدت موثر واقع شود اما در میان مدت و دراز مدت فرهنگ سازی، تقویت مبانی پیشگیری و بسترسازی فکری در جامعه، راه چاره می باشد .
«نتیجه گیری»
متاسفانه این پدیده شوم که آثار و پیامد های ویرانگری را به همراه دارد در چند سال اخیر شیوع یافته و موجب بروز آسیب های فراوانی در جامعه شده است .
اسید پاشی در اکثر موارد وقوع، واکنش هیجانی درون خانوادگی و یا مربوط به ازدواج بوده که عموما در پی دریافت پاسخ منفی از طرف دختر مورد علاقه صورت گرفته است، متاسفانه پیامدهای این جرم بدلیل اینکه عموما نقطه حساس شخصیت خانمها را که زیبایی آنان است مورد آسیب قرار می دهد و بدین صورت کسانی که از اسید پاشی جان سالم به در می برند زمینه را جهت بروز مشکلات و نابهنجاریهای روانی پیدا می کنند .
دریافتهای فرد از واقعیتهای وجود خود و نیز عدم انطباق شرایط وی با ایده آل های مورد نظر و همچنین عدم استحکام شخصیت فرد در برخورد با “نه” موجب بروز هیجانات کاذب در وی می شود و در صورت سرخوردگی موجب آسیبهای درونی در فرد خواهد شد که در موارد بسیار شدید جلوه تکانشی آن پس از ناامیدی فرد از رسیدن به هدفش وی را به سمت و سوی ویرانی و نابود کردن وی می کشاند .
به واقع ریشه این گونه اتفاقات تلخ در کجاست و چرا و چگونه فردی به خود اجازه میدهد که تمام موجودیت دیگری را بسوزاند و زندگی او را فدای خواسته‌های خودخواهانه خود کند. اکثر قربانیان حوادث اسید پاشی زنانی هستند که در جریان یک رابطه عاطفی یک طرفه قربانی چنین جراحت‌های غیر قابل جبرانی می‌شوند .
البته مسوولان محترم این مورد را هم در نظر داشته باشند از عوامل افزایش جرم اسیدپاشی در جامعه در دسترس بودن این ماده شیمیایی و ارزان بودن آن است. این موضوع در واقع بر لزوم نظارت جدی وسختگیرانه بر نحوه فروش اسید در کشور تاکید دارد .
مسئولان قضایی، انتظامی و دولتی باید با نظارت بیشتر بر این موضوع از خرید و فروش ارزان و ساده این ماده شیمیایی نابود کننده جلوگیری کنند .
لزوم تربیت صحیح فرزندان و جوانان ، الگوسازی مناسب ، دور نگه‌داشتن آنها از تنش‌ها و درگیری‌های خانوادگی، معضلات‌اجتماعی، مشکلات‌اقتصادی، بیکاری، خشونت و… میتواند پرخاشگری در افراد و انجام رفتارهایی مانند اسیدپاشی را به حداقل برساند .
پی نوشت
1) اسیدپاشی روی آمنه بهرامی در سال 84 رخ داد زمانی که مجید خواستگار آمنه پاسخ رد از او در برابر علاقه‌اش شنید و با اسید دو چشم او را گرفت. در این پرونده مجید محکوم به قصاص شد اما آمنه در آخرین لحظات اجرای حکم او را بخشید .
2. صحبت های یکی از دوستان در مورد اسید پاشی های اصفهان و جو حاکم آن زمان
3. کارشناسان در ایران معتقدند که بسیاری از موارد اسیدپاشی مشخص نمی‌شود، مواردی که در مناطق دورافتاده اتفاق می‌افتد، مواردی که شدت و وسعت جراحت کم است و مواردی که به دلایل مختلف به‌درستی گزارش نمی‌شوند .
منابع
قانون تشدید مجازات اسیدپاشی اویس فلاح ماکرانی -دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی
سایت خبرنگاران جوان
٫روزنامه قدس-۲۱مرداد۱۳۹۰
٫روزنامه حمایت-شماره۲۳۰۲-۱۷مرداد۱۳۹۰
٫روزنامه ایران-شماره ۴۹۳۹-ص۲۳
نویسنده: زهراگندمکار _دانشجوی کارشناسی روابط عمومی_
