فیک نیوز

نیاز به خبر و اطلاعات در هر لحظه از زندگی ما حس شده است و در عصری زندگی می‌کنیم که به وسیله‌ی پیشرفت علم اطلاعات و ارتباطات دسترسی و نیاز ما به این اخبار و اطلاعات بیشتر از هر زمان دیگری شده است به عبارت دیگر امروزه افراد علاوه بر اخبار محلی و ملی، به کسب اخبار از سایر کشورها نیز علاقه‌مند و نیازمند کسب این اطلاعات هستند.

امروزه افراد اطلاعات مورد نیاز خود در سطوح مختلف محلی، ملی و جهانی  به آسانی از منابع گوناگون آنلاین و آفلاین به دست می‌آورند. به عبارت دیگر، امروزه رسانه‌های نوین _همان رسانه‌های اجتماعی_ به عنوان رسانه‌های جایگزین، در کنار رسانه‌های خبری جریان اصلی  فعال هستند.

در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود که هر کدام از این منابع اطلاعاتی، به چه میزان قابل اعتماداند و اطلاعات که ما از طریق آنها دریافت می‌کنیم، چه نسبتی با حقیقت دارند؟ تحقیقات زیادی برای پاسخ به این سوال انجام شده که توجه مخاطبان را به گسترش اخبار جعلی، فریب شهروندان ناآگاه در برابر این اخبار و لزوم هوشیاری در برابر اطلاعات کسب شده از منابع خبری، جلب می‌کنند.

نکته‌ی قابل توجه در تحقیقات موجود در زمینه‌ی اخبار، این است که تعریف دقیق و جامعی از مفهوم خبر جعلی، در میان آنها مشاهده نمی‌شود.

یکی از تعاریف مناسبی که در میان منابع مختلف برای اخبار جعلی ذکر شده چنین می‌گوید:" اخبار جعلی عمدتا نتیجه زمینه زدایی و تفکیک هستند؛ آنها اغلب حاوی سطح پایینی از حقیقت‌اند، اما بعد از چند چرخش، پیام اصلی آن گم شده و یک روایت جدید را به وجود می‌آورد.

در تعاریف دیگر این مفهوم گفته شده است،" اخبار جعلی، جدیدترین عنوان هنر باستانی دروغ گفتن است" و در تعریف دیگری ذکر شده است، " اخباری که عمدا و به صورت قانع کننده‌ای نادرست و دروغین‌اند و می‌توانند خوانندگان را گمراه کنند، جعلی هستند."

اخبار جعلی را می‌توان به سه دسته‌‌ی عمده تقسیم کرد که عبارت‌اند از:

 Disinformationاطلاعات کاذب عمدی 

دیس اینفورمیشن به اطلاعات نادرست و گمراه کننده گفته می‌شود که عمدا تاکتیکی برای آسیب رساندن به فرد، گروه‌های اجتماعی، سازمان و کشور  هستند همچنین ممکن است این نوع از اطلاعات برای  تاثیرگذاری بر افکار عمومی و مبهم نشان دادن حقیقت منتشر می‌شود. 

     Misinformation اطلاعات کاذب غیر عمدی میس اینفورمیشن‌ها اطلاعات غلطی هستنداند که شخص و یا مالک رسانه‌ای که آن را منتشر می‌کند اعتقاد بر صحیح بودن آن دارند و هدفشان صدمه زدن و یا آسیب رساندن نیست، به عبارت دیگر رسانه تصور می‌کند اطلاعات درستی را منتشر می‌کند در حالی که اطلاعات غلط هستند.

Malinformation _ اطلاعات آسیب رسان

یونسکو مال اینفورمیشن یا مای اینفورمیشن، را به عنوان اطلاعات مبتنی بر واقعیت اما برای آسیب رساندن به شخص، سازمان یا کشور تعریف می کند.

 این نوع از اطلاعات صحیح هستند ولی به صورت قطره چکانی و یا به صورت تقطیعی منتشر می‌شوند.

باید توجه داشته باشد که اخبار جعلی همیشه اطلاعات غلطی نیست بلکه گاهی اخبار و اطلاعات درستی هستند که با هدف‌های غیر اخلاقی و تخریب شخصیت و... منتشر می‌شوند.

عده‌ای معتقداند دیس اینفورمیشن‌ها و میس اینفورمیشن‌ها جز فیک نیوز‌ها هستند اما در رابطه با مال اینفورشین‌ها اختلاف نظرهایی وجود دارد، برخی معتقداند این دسته  جزء اخبار جعلی‌اند در حال که گروه دیگری معتقداند مال اینفورمیشن‌ها جز فیک نیوزها نیستند زیرا اطلاعات درست است.

مهارت‌ها و استراتژی‌های مقابله با اخبار جعلی

یکی از روش‌هایی که در مقابله با اخبار جعلی بسیار تاثیر گذار تشخیص داده شده‌اند، آموزش سواد رسانه‌ای است زیرا در تحقیقات انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که مردم علاقه‌ی بیشتری برای انتشار فیک نیوزها دارند تا اخبار درست در نتیجه حتی با اعمال محدودیت از جنبه‌های مختلف این امکان وجود ندارد که جلوی پخش فیک نیوزها را بگیرم در این راستا لازم است افراد سواد رسانه‌ای خود را بالا ببرند تا کمتر تحت تاثیر احساسات و... در مقابل اخبار جعلی تصمیم بگیرند.